Dr Marija Stolić je objasnila da je HBB postepeno progresivno i propadanje nefrona do granice kada preostali broj nefrona ne može da održava normalnu homeostazu organizma. Upoređujući podatke Svjetske zdravstvene organizacije sa podacima u Nikšiću, vidimo da su osnovni uzroci zastupljeni u svijetu i kod nas u korelaciji. U Nikšiću se na dijaliznom programu vodi trenutno 15 pacijenata starosne dobi 21-60 godina. Najduži „staž” na dijalizi u Nikšiću iznosi 10 godina. Vodeći uzroci hronične bubrežne bolesti jesu dijabetes melitus i hipertenzija (uglavnom slabo regulisana dugogodišnja hipertenzija i naravno, maligna hipertenzija), VUR (vezikouretralni refluks), urođene bolesti bubrega itd. Hronične bubrežne bolesti su rasprostranjen zdravstveni problem praćen lošom prognozom u smislu terminalne bubrežne insuficijencije, kardiovaskularne bolesti, pa i iznenadne smrti i, naravno, velikih troškova liječenja. Ono što je posebno istaknuto jeste da je ova vrsta bolesti subdijagnostifikovana i nedovoljno liječena. Sa druge strane, mjere za sprovođenje skrininga na hronične bubrežne bolesti relativno su jednostavno dostupne i trebalo bi da se vrše na svim nivoima zdravstvene zaštite. Posebno je potrebno obratiti pažnju na populaciju u riziku, kao što su pacijenti koji pate od dijabetes melitusa i drugih sistemskih bolesti, sa hipertenzijom, osobe životne dobi veće od 60 godina, osobe sa učestalim infekcijama mokraćnih puteva, kao i osobe izložene dejstvu nefrotoksičnih lijekova (npr. amonoglikozidi). Svi ovi pacijenti u kontaktu su sa izabranim ljekarima, stoga je i značajno imati na umu da se mjere prevencije i ciljanog skrininga mogu uspješno sprovoditi na nivou primarne zdravstvene zaštite. Metode su vrlo jednostavne, a počinju sa uzimanjem nefrološke anamneze, mjerenjem krvnog pritiska i biohemijskim pregledom urina. „Urin je lična karta bubrega”, rekla je u svom obraćanju dr Marija Stolić, „metoda koja je svima dostupna i pouzdana”. Pregledom urina na postojanje proteinurije
Dr Višnja Radović
i mikrohematurije (prisustvo krvi u urinu) može se utvrditi da li postoji poremećaj bubrežne funkcije i na kojem je nivou oštećenje, pa takve pacijente treba poslati na detaljnije ispitivanje. Takođe je potrebno uraditi i analizu krvne slike, nivoe uree i kreatinina u serumu i preračunati stanje bubrežne filtracije preko Kokrofove i Gaultove formule. Ukoliko analize pokažu vrijednosti klirensa kreatinina manje od 60 ml/min, takvog pacijenta treba obavezno uputiti nefrologu na dalja ispitivanja. Od skrining studija koje su rađene u svijetu poznata je KEEP studija2, koja je pokazala da je oko 50% ispitivanih
Šta je hronična bubrežna bolest? Hronična bubrežna bolest (HBB) karakteriše se progresivnim i ireverzibilnim oštećenjem bubrežnog tkiva i funkcije. Uobičajene komplikacije kod HBB-a su hipertenzija, anemija, dislipidemija, oštećenje koštanog tkiva, malnutricija, neuropatija, povećanje rizika od kardiovaskularnih oboljenja i opšte smanjenje kvaliteta života.
31