Zaburzenia schizofreniczne są trudne w leczeniu, ponieważ nie jest to zaburzenie jednorodne. Współczesna psychiatria opisuje kilka podtypów schizofrenii, które różnią się między sobą występującymi objawami, ich nasileniem i czasem trwania. Niezależnie od podtypu, schizofrenia objawia się pewnymi podstawowymi i charakterystycznymi symptomami:
- niedostosowane i spłycone zachowanie,
- echo myśli,
- nasyłanie lub zbieranie myśli,
- rozgłaśnianie myśli (chory uważa, że osoby trzecie znają jego myśli),
- postrzeganie urojeniowe,
- urojenia oddziaływania, wpływu lub owładnięcia,
- głosy omamowe (komentujące lub dyskutujące o pacjencie w trzeciej osobie),
- zaburzenia myślenia,
- objawy negatywne (spowolnienie psychoruchowe, ograniczenie aktywności, spłycenie afektu, bierność i brak inicjatywy, zubożenie ilości i treści wypowiedzi, upośledzenie komunikacji pozawerbalnej i kontaktu wzrokowego, modulacji głosu i postawy ciała, niedostateczna dbałość o siebie, ubóstwo zachowań społecznych).
Spis treści
Schizofrenia paranoidalna
W schizofrenii paranoidalnej chorzy odczuwają podstawowe, stosunkowo trwałe paranoidalne urojenia i omamy, głównie słuchowe. Występują również zaburzenia postrzegania. Pojawiają się zaburzenia afektu, woli i mowy. U niektórych chorobie towarzyszą objawy katatoniczne (nienaturalne ruchy lub pozycja ciała utrzymywane przez dłuższy czas) o niewielkim nasileniu.
Schizofrenia hebefreniczna
Schizofrenia hebefreniczna wiąże się z nasileniem zmian afektywnych (emocjonalnych) – głównie ujawnia się płytki i niedostosowany do sytuacji nastrój, a także urojenia i omamy zwiewne oraz urywkowe. Chory jest zdezorganizowany, zachowuje się nieprzewidywalnie i nieodpowiedzialnie; często izoluje się od innych. Występują manieryzmy, czyli pozornie celowe wielokrotne powtarzanie określonych ruchów.
Schizofrenia katatoniczna
Często obserwuje się nasilone zaburzenia psychomotoryczne, kiedy to pacjent oscyluje pomiędzy pobudzeniem a otępieniem lub autonomiczną uległością a negatywizmem. Zdarza się, że przez wiele dłuższy czas jego ciało pozostaje w nienaturalnej pozycji. Mogą występować stany oneroidalne, czyli zaburzenia świadomości przypominające sen. Pacjent może doznawać także gwałtownych epizodów pobudzenia psychoruchowego.
Schizofrenia niezróżnicowana
Nie zawsze psychiatra jest w stanie jednoznacznie przypisać objawy wykazywane przez pacjenta do jednego z podtypów schizofrenii. Zdarza się, że stan psychotyczny spełnia podstawowe kryteria klasyfikacji, jednak nie jest zbieżny z symptomami żadnej z postaci lub mógłby być zakwalifikowany do więcej niż jednego podtypu bez przewagi któregokolwiek.
Schizofrenia rezydualna
O schizofrenii rezydualnej mówi się, jeżeli nastąpi pogłębienie długotrwających, negatywnych symptomów po przynajmniej roku niewystępowania objawów pozytywnych, czyli wszelkich objawów wytwórczych.
Schizofrenia prosta
Schizofrenia prosta charakteryzuje się powolnym, ale postępującym rozwojem objawów negatywnych. Nie występują natomiast objawy psychotyczne. Osoba cierpiąca na schizofrenię prostą odczuwa całościowy spadek sprawności i jest niezdolna do spełniania wymagań społecznych.