Najczęstszy nowotwór złośliwy oka: czerniak błony naczyniowej

• Czerniak oka to złośliwy nowotwór wewnątrzgałkowy. Rozwija się na podłożu zmian w melanocytach, które są umiejscowione w błonie naczyniowej oka.
• Choroba jest diagnozowana głównie w starszym wieku, a ryzyko zachorowania rośnie wraz z wiekiem i osiąga szczyt w wieku ok. 70 lat.
• Objawy czerniaka oka mogą pojawić się w wyniku częściowego odwarstwienia siatkówki, a przy dużym zaawansowaniu choroby niekiedy pojawia się jaskra wtórna.

Czerniak oka to złośliwy nowotwór wewnątrzgałkowy. Rozwija się na podłożu zmian w melanocytach, które są umiejscowione w błonie naczyniowej oka. Czerniak oka, podobnie jak czerniak skóry, wywodzi się z melanocytów, mimo tego są to dwa odmienne patologicznie nowotwory o różnych cechach klinicznych i molekularnych, a także różnych czynnikach ryzyka, genetyce i sposobach rozprzestrzeniania się przerzutów.

Czerniak oka to rzadki nowotwór

Czerniak błony naczyniowej oka jest chorobą rzadką. Zapadalność na tę chorobę to 5-10 osób na 1 mln na rok. Choroba jest diagnozowana głównie w starszym wieku, a ryzyko zachorowania rośnie wraz z wiekiem i osiąga szczyt w wieku ok. 70 lat. Czerniak oka stanowi jedynie ok. 5-10 proc. wszystkich przypadków czerniaka, ale jest najczęstszym nowotworem wśród nowotworów złośliwych oka. Aż 75 proc. nowotworów złośliwych oka stanowią czerniaki błony naczyniowej oka (tj. naczyniówki oraz ciała rzęskowego i tęczówki.

W 2019 roku w Polsce odnotowano 517 zachorowań i 107 zgonów z powodu nowotworów złośliwych oka. Częstość diagnozowania nowotworów złośliwych oka na przestrzeni 10 lat wzrosła 2-krotnie, a liczba zgonów zwiększyła się o 45%.

Czerniak oka: czynniki ryzyka

Do czynników ryzyka zachorowania na czerniaka oka należą:

• rasa biała,
• jasny kolor oczu,
• jasna karnacja,
• nadmierne opalanie,
• starszy wiek.

Do grupy szczególnego ryzyka należą osoby, które wcześniej leczyły się w powodu czerniaka skóry, a więc czynnikiem ryzyka są także predyspozycje genetyczne.

Czerniak oka. Jakie są objawy?

Czerniak oka rozwija się bezobjawowo, zanim pojawi się jakakolwiek widoczna zewnętrzna zmiana. Choroba dotyczy głównie naczyniówki lub tęczówki oka, a więc w trakcie choroby mogą pojawić się ubytki w polu widzenia, ból i podrażnienie. Objawy mogą pojawić się w wyniku częściowego odwarstwienia siatkówki, a przy dużym zaawansowaniu choroby niekiedy pojawia się jaskra wtórna.

Leczenie czerniaka błony naczyniowej oka jest zależne od umiejscowienia guza i stopnia zaawansowania choroby. W przypadku czerniaka skóry leczenie rozpoczyna się od wycięcia zmiany, w której wykryto komórki nowotworowe, w przypadku czerniaka oka usunięcie gałki ocznej jest ostatecznością, a leczenie rozpoczyna się od radioterapii lub naświetlania zewnętrznego.

Rokowania w przypadku czerniaka oka

Rokowania u pacjentów z czerniakiem błony naczyniowej oka nie zmieniły istotnie się na przełomie ostatnich 30 lat, dotyczy to zwłaszcza pacjentów z zaawansowaną postacią choroby. Czerniak błony naczyniowej oka jest trudnym w leczeniu nowotworem.

Przeżycie całkowite od początkowego rozpoznania czerniaka bez przerzutów wynosi 69 proc. po 5 latach. Rokowanie szybko się pogarsza, a długość przeżycia szybko maleje wraz ze wzrostem stadium zaawansowania choroby. Rozwinięcie choroby przerzutowej prowadzi do bardzo złego rokowania i mediany przeżycia całkowitego od 6 do 13 miesięcy. Jedynie 15 proc. pacjentów z czerniakiem oka z przerzutami przeżywa 15 miesięcy. Przerzuty są głównym czynnikiem wpływającym na śmiertelność.

Przerzuty rozwijają się u ok. 50 proc. pacjentów, nawet pomimo skutecznego leczenia guza pierwotnego (kontroli choroby lokalnej za pomocą chirurgii lub radioterapii).

Źródło: materiały prasowe

PRZECZYTAJ TAKŻE: Czerniak - rozpoznanie patomorfologiczne przesądza o rokowaniu

Czerniaki coraz częściej występują także u dzieci i młodzieży [PODCAST]