Alicia (32) maakt zich zorgen over haar partner. Ze zijn nu tien jaar samen en in die tijd heeft ze hem nooit gelukkig gezien in zijn werk. "Sander verveelt zich snel, vindt wat hij doet al snel niet uitdagend meer, maar hij is niet assertief genoeg om nieuw werk te gaan zoeken. Hij is hoogbegaafd, maar volgens hem is dat niet de reden dat hij nooit gelukkig is in zijn werk."

Dit alles heeft nogal een negatieve invloed op de thuissituatie van Alicia en Sander. "Hij komt nooit opgewekt thuis. Ik wil hem heel graag helpen zodat hij gelukkiger wordt in zijn werk, en dan ook thuis, maar ik weet niet waar ik moet beginnen. Wat kan ik doen?"

GZ-psycholoog Kristel Szakály-Starke is onder meer ook expert op het gebied van hoogbegaafdheid. "Laten we voorop stellen dat je natuurlijk niet hoogbegaafd hoeft te zijn om je werk saai te vinden. Maar als ik deze casus lees, dan acht ik de kans aanwezig dat het gebrek aan werkvreugde wel te maken heeft met zijn hoogbegaafdheid."

Laag zelfbeeld 

Volgens Szakály-Starke voelen veel hoogbegaafden zich van kinds af aan niet helemaal begrepen en er niet helemaal bijpassen. "Deze gevoelens gaan niet ineens over als je volwassen bent, maar werken door en daar krijg je ook mee te maken als je aan je werkende leven begint. Zo is het zelfbeeld van hoogbegaafden vaak niet al te best: doordat hetgene wat zij denken en vinden vaak afwijkt van de rest, worden ze onzeker, gaan ze twijfelen aan zichzelf en kunnen ze denken dat ze dom zijn. Anderen kunnen juist weer denken dat jij arrogant bent."

"Daarnaast hebben hoogbegaafden ook vaak problemen met hun leidinggevenden. Je ziet namelijk dat wanneer een hoogbegaafde erg inhoudelijk werk heeft, en de leidinggevende minder inhoudelijk is of meer op afstand staat, dat dit kan gaan wringen. 'Heb je hem weer', denken veel leidinggevenden dan."

En als iemand zich onbegrepen voelt op zijn werk, neemt hij dit ongetwijfeld ook mee naar huis. Bovendien kan hij zich volgens de GZ-psycholoog ook thuis onbegrepen voelen. "Over hoogbegaafdheid bestaan heel veel vooroordelen, niet in de laatste plaats bij mensen die zelf dit label hebben gekregen. Het is niet alleen maar fijn dat iemand heel slim is, sterker nog, aan hoogbegaafdheid kleven best wel veel negatieve dingen. Het is niet voor niets dat naar schatting tot driekwart van de hoogbegaafden op een moment in hun leven in de geestelijke gezondheidszorg belanden. Dat zijn er echt heel veel."

Wat wil hij zelf?

Maar hoe zou Alicia haar man kunnen helpen? Szakály-Starke: "Ten eerste is het niet aan haar om hem naar een andere baan te bewegen. Hij moet het eerst zelf willen én weten wat hij dan wil. Dus wat Alicia zou kunnen doen is – ook al is dat vast lastig als je partner nukkig thuiskomt – toch proberen om belangstellende vragen te stellen over zijn werk. Hoe zijn dag was, wat hij allemaal heeft meegemaakt. Dus niet sturend en met als doel dat hij ander werk zou moeten gaan vinden."

Vervolgens zou Alicia hem volgens de expert wel kunnen adviseren om met een bureau contact op te nemen dat onderzoek doet naar hoogbegaafdheid en werk. "Zo’n bureau begeleidt in de zoektocht naar wat passend werk kan zijn, ze onderzoeken het samen. Als er op een werkplek meer hoogbegaafden rondlopen, zou dat al kunnen werken bijvoorbeeld. Evenals een werkgever waar een hoge mate van zelfstandigheid, autonomie en flexibiliteit heerst."

Wat volgens Szakály-Starke ook nog een goede optie is: probeer in contact te komen met andere hoogbegaafden om ervaringen te delen, bijvoorbeeld via speciale groepen op sociale media. Zo zijn er ook groepen voor hoogbegaafden en hun partners. 

Open vragen stellen 

Mocht de partner hier ook niet voor openstaan, dan raadt Szakály-Starke haar aan om hem een aantal open vragen te stellen. "Wat denk jij dan dat er is?" "Wat denk jij dat hoogbegaafdheid is?" "Hoe kijk jij er tegenaan?" Op die manier heb je een open gesprek, ga je meer de diepte in en krijgen ze hopelijk meer duidelijkheid over waar zijn ontevredenheid vandaan komt.

Rubriek: Asking for a friend 

In deze wekelijkse rubriek Asking for a friend leggen we lezersvragen over gezondheid voor aan één van onze experts. Heb jij ook een prangende gezondheidsvraag voor een huisarts, verloskundige, diëtist, psycholoog, dermatoloog of een andere gezondheidsexpert? Mail die dan naar weekendmagazine@rtl.nl en wie weet zie jij het antwoord hier op deze plek verschijnen.