Leukocytoza (podwyższone i wysokie leukocyty) – jakie są przyczyny i leczenie?

Co to jest leukocytoza – przyczyny podwyższonych leukocytów

Leukocytoza to podwyższenie poziomu białych krwinek – powyżej 10 tys. komórek/µl. Błędem jest stosowane czasami określanie mianem leukocytozy konkretnego wyniku białych krwinek np. „leukocytoza 6 tys./µl”. Jest to częstą sytuacją wśród chorych pacjentów. Podwyższone leukocyty to odpowiedź na różne stany, takie jak zakażenia wirusowe, bakteryjne, grzybicze czy pasożytnicze, nowotwory, krwawienia czy w odpowiedzi na zastosowane leki. Sam wzrost leukocytów powyżej normy jest realizowany za pomocą różnych mechanizmów, takich jak mobilizacja leukocytów związanych ze śródbłonkiem naczyniowym, wyrzut dodatkowych leukocytów ze szpiku kości, zwiększenie tempa namnażania leukocytów czy też zmniejszenie ich liczby wędrującej do tkanek organizmu.

Przeczytaj: Kaszel po covidzie, ile trwa, jak go leczyć?

Przyczyną leukocytozy może być równe podwyższenie we wszystkich subpopulacjach lub też może wynikać ona z patologicznego wzrostu tylko w jednej subpopulacji. Kiedy białych krwinek jest za dużo ważne jest określenie, która grupa jest przyczyną tego wzrostu, w znaczący sposób przyczynia się to bowiem do prawidłowej diagnozy leukocytozy. Podział na poszczególne subpopulacje można uzyskać, robiąc w laboratorium rozmaz krwi.

Przeczytaj też: Fosfor nieorganiczny – badanie z krwi i moczu

Ważnym pozostaje ocena dojrzałości leukocytów, gdyż na podstawie tych informacji możemy powiedzieć, czy dochodzi do zwiększonej produkcji leukocytów w szpiku. Mówimy tutaj o „przesunięciu w lewo” w indeksie dojrzałości leukocytów, przy zwiększonej produkcji i młodszych komórkach lub o „przesunięciu w prawo”, przy braku młodych komórek i dominacji starych i dojrzałych. Leukocytoza z przesunięciem w lewo jest szczególnie silnia wyrażona w białaczkach, podczas gdy leukocytoza z przesunięciem w prawo przy supresji szpiku spowodowanej infekcjami, uszkodzeniem napromieniowaniem czy też lekami.

Sprawdź również: Ketony w moczu – normy, przyczyny, objawy, leczenie

Funkcja i grupy leukocytów – czym są leukocyty i jaka jest norma?

Leukocyty są odpowiedzialne za utrzymanie odporności organizmu przeciwko wszelakiego rodzaju patogenom atakującym go, takim jak bakterie, wirusy, grzyby, itd. Norma leukocytów wynosi 4–10 tys. komórek/µl. W wyniku morfologii WBC (ang - white blond count) to skrótowe oznaczenie krwinek białych. Miejscem ich powstawania jest szpik kostny, śledziona, węzły chłonne i grasica (w szczególności u dzieci). Czas wzrostu leukocytu to około jeden tydzień. Leukocyty to też nie jeden rodzaj komórek, tylko duża baza różnych komórek, z których każda grupa ma inną budowę i odpowiada za co innego. Leukocyty dzielą się na:

• Neutrofile (60–70 proc. wszystkich leukocytów) – stanowią największą grupę leukocytów i są produkowane w szpiku, reagują za wszystkie najbardziej typowe infekcje; w tym celu mogą uwalniać wolne rodniki i inne substancje powodujące śmierć bakterii;
• Limfocyty (20–45 proc.) – druga co do liczebności subpopulacja leukocytów, ich główną funkcją jest synteza przeciwciał, dojrzewają w węzłach chłonnych i grasicy; oprócz wytwarzania przeciwciał mogą też niszczyć wrogie komórki za pomocą substancji cytotoksycznych;
• Monocyty (4–8 proc.);
• Eozynofile (2–4 proc.);
• Bazofile (0–1 proc.).

Neutrofile, eozynofile i bazofile łącznie są nazywane granulocytami.

To też może Cię zainteresować: Estradiol – normy u kobiet i mężczyzn

Co to jest fizjologiczna leukocytoza?

Istnieje szereg stanów, w których leukocytoza może pojawić się u w pełni zdrowej osoby, tzw. fizjologiczna leukocytoza. Fizjologicznie podwyższony poziom leukocytów występuje:

• po znacznym wysiłku fizycznym,
• po posiłku, w szczególności z dużą zawartością białka,
• w czasie gorączki,
• w czasie ciąży i porodu,
• po ataku padaczkowym,
• przy znieczuleniu,
• po podaniu adrenaliny.

To też może Cię zainteresować: Jak rozpoznać i leczyć katar sienny?

Kiedy krwinki białe są podwyższone w takich sytuacjach,stan ten jest zupełnie normalny. Wynika on z fizjologicznego krążenia leukocytów. W organizmie znaczna grupa leukocytów jest stale związana ze ścianą naczyń krwionośnych i nie podlega cyrkulacji. W sytuacjach takich jak wyżej wymienione ta pula zostaje zmobilizowana i trafia do krążenia, co powoduje przekroczenie normy leukocytów we krwi. Z tego względu badanie leukocytów trzeba zgłaszać się rano, na czczo. Nie wolno też przed samym badaniem podejmować znaczącego wysiłku fizycznego. Oczywiście przekroczenie normy białych krwinek w przypadku takiej fizjologicznej leukocytozy jest maksymalnie kilkukrotne, a wyniki np. 30 tys./µl czy wyższe mają inne podłoże.

Przeczytaj również : Testy alergiczne z krwi – badanie IgE całkowitych i swoistych

Choroby związane z leukocytozą

Częstą przyczyną leukocytozy są różnego rodzaju schorzenia. Mogą być one bardzo błahe lub też poważne. Dlatego każdą znaczącą leukocytozę trzeba zdiagnozować. Podwyższona leukocytoza z reguły nie daje sama w sobie żadnych objawów. Ewentualne objawy pochodzą zwykle od choroby będącej przyczyną leukocytozy. Jedynie leukocytoza rzędu kilkuset tysięcy może dawać objawy bólów głowy, zmęczenia, zakrzepicy i zatorów i jest stanem zagrożenia życia. Takie wartości zdarzają się jednak tylko w przypadku ostrych białaczek.

Czytaj również: Niska hemoglobina – przyczyny

Istnieje wiele chorób, w czasie których mamy do czynienia z podwyższoną leukocytozą. Możemy je podzielić w zależności od subpopulacji białych krwinek, która w szczególności ulega podwyższeniu.

Leukocytoza neutrofilowa (neutrofilia):

• ostre infekcje bakteryjne, szczególnie przebiegające z gorączką,
• martwice tkanki:
  • zawał serca,
  • poparzenia.

Leukocytoza eozynofilowa (eozynofilie):

• choroby alergiczne:
  • astma,
  • katar sienny,
  • alergie na leki,
  • alergiczne choroby skóry,
  • pemfigoid,
  • choroba Dühringa;
• infekcje pasożytnicze;
• niektóre rodzaje nowotworów:
  • chłonniak Hodgkina (ziarnica zlośliwa),
  • chłonniaki nieziarnicze;
• choroby autoimmunologiczne (np. toczeń);
• układowe zapalenie naczyń.

Limfocytoza:

• przewlekłe zakażenia:
  • gruźlica,
  • bruceloza;
• infekcje wirusowe:
  • mononukleoza zakaźna,
  • wirusowe zapalenie wątroby,
  • aktywne zakażenia wirusem cytomegalii;
• krztusiec.

Monocytoza:

• przewlekłe zakażenia:
  • gruźlica,
  • zapalenie wsierdzia,
  • malaria;
• choroby autoimmunologiczne (np. toczeń);
• choroby zapalne jamy brzusznej (np. perforacja jelita).

Przyczyną leukocytozy bazofilowej (bazofilii) jest najczęściej choroba rozrostowa układu krwiotwórczego.

Lista ta nie jest zamknięta, gdyż istnieje jeszcze wiele możliwych przyczyn leukocytozy. Jedną z nich są leki stosowane w różnych chorobach takie jak glikokortykosteroidy, lit czy stosowane w terapii nadciśnienia beta-blokery.

Leczenie leukocytozy – jak obniżyć poziom białych krwinek?

Z reguły nie prowadzi się leczenia samej podwyższonej leukocytozy lecz choroby podstawowej. Sama leukocytoza jest po prostu wynikiem badania. Wraz z postępem leczenia choroby podstawowej, leukocytoza wraca do normy. Jedynie przy znacznej leukocytozie rzędu kilkuset tysięcy zagrażającej zatorom w układzie krwionośnym w specjalistycznych ośrodkach hematologicznych wykonuje się aferezę, czyli separację białych krwinek z krążenia i w ten sposób zmniejsza się leukocytozę do akceptowalnego poziomu.